یک چهارم بروندادهای علمی خاورمیانه دراختیار ایران

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با اشاره به افزایش برون دادهای علمی کشورهای ایران، ترکیه و تعداد ی از کشورهای عربی طی دهه اخیر گفت: ایران حدود یک چهارم از برونداد های علمی خاورمیانه را در اختیار دارد.
نتایج مربوطه از داده هایی که از پایگاه های استنادی استخراج می شود، نشان می دهد که این کشور ها یک روند رو به رشد پژوهشی را طی می کنند.
دکتر جعفر مهراد افزود: گرچه باید پذیرفت علیرغم وجود تعداد زیادی از این کشور ها با منابع غنی در منطقه، هنوز درصد کمی از برونداد های علمی جهان به خاورمیانه تعلق دارد. به عبارت دیگر این واقعیت را می پذیرم که در 10 سال اخیر برونداد های علمی کشور های منطقه تنها از دو درصد به چهار درصد افزایش یافته و مورد ایران و ترکیه در بین کشور های منطقه از نظر شتاب علمی و نرخ رشد تولیدات علمی یک استثناست.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ضمن پرداختن به تولیدات علمی منطقه خاورمیانه و مقایسه آن با آمریکا گفت: سهم ایالات متحده از پژوهش های علمی جهان در طول یک دهه از 40 درصد به 29 درصد کاهش یافته در حالی که منطقه خاورمیانه سهم خود را به نسبت افزایش داده است.
مطالعات ما نشان می دهد که کشور هایی دارای بهترین عملکرد پژوهشی هستند که پیشینه طولانی در پژوهش های علمی دارند. منطقه خاورمیانه برونداد غیر یکپارچه دارد و تولیدات علمی این کشور ها با هم برابر و قابل مقایسه نیست.
ایران حدود یک چهارم از برونداد های علمی این منطقه را در اختیار دارد. در دنیای عرب تنها مصر، عربستان سعودی و اردن با هم بیش از 90 درصد انتشارات پژوهشی را در میان سایر کشور های عربی به خود اختصاص داده اند.
در دهه اخیر علاوه بر منطقه خاورمیانه، آمریکای لاتین نیز از نظر علمی با سرعت در حال توسعه است. کشورهای خاورميانه اصولا از نظر فعاليت های پژوهشی ضعيف هستند اما از نظر سنت های فکری قوی، که در اين بين ايران و مصر در رأس اين کشورها قرار دارند. ايران و ترکيه بر روی پژوهش های علمی سرمايه گذاری زيادی کرده اند بدون اينکه از قبل پايه پژوهشی محکمی داشته باشند.
دکتر مهراد معتقد است گرچه تعدادی از کشورهای خاورميانه در حوزه آموزش عالی و تحقيقات علمی سرمايه گذاری های کلانی انجام داده اند مانند قطر، عربستان و امارات در 5 سال گذشته، اما توسعه علمی در اين کشورها يک شبه اتفاق نخواهد افتاد. بسياری از سياست های پژوهش علمی اين کشورها که دارای منابع غنی هستند در جهت ايفای نقش در سطح جهانی تنظيم شده اند و در طول 15 تا 20 سال آينده به نظر می رسد اين کشورها بتوانند به سطح پژوهشی قابل توجهی توسعه يابند.

به نقل از اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم